İndi tək-tək şirkətlər var ki, işçi qarşısında məsuliyyətini dərk edir

Sovet dövründə ağır işlərdə, daş karxanalarında, kimyəvi maddələrlə işləyən insanlara, zərgərlərə, yeraltı və bu kimi insan sağlamlığı üçün zərərli olan işlərdə çalışanlara dövlət tərəfindən gün ərzində yarım litr süd və bəzən kollektiv qatqılı qidalar verilirdi.

Nazirlər Kabinetinin təsdiq etdiyi yeni qaydaya görə, zərərli işlərdə çalışan şəxslərə, Sovet vaxtında olduğu kimi, 0,5 litr pulsuz süd veriləcək. İşçilərə pulsuz müalicə-profilaktik yeməklər, süd və ona bərabər tutulan məhsullar iş yerlərinin attestasiyasının nəticələrinə əsasən, həmin iş yerləri zərərli və ağır və ya xüsusilə zərərli və xüsusilə ağır qiymətləndirildikdə veriləcək. Bu, Nazirlər Kabinetinin təsdiq etdiyi "İşçilərə pulsuz müalicə-profilaktik yeməklərin, süd və ona bərabər tutulan məhsulların verilməsi Qaydaları"nda öz əksini tapıb.

Vətəndaşların Əmək Hüquqlarını Müdafiə Liqasının (VƏHML) rəhbəri Sahib Məmmədovun dediyinə görə, bu qanun əvvəldən var və bəzi qurumlarda indi də həyata keçirilir: "Zərərli iş yerlərində çalışanlara süd və ona uyğun məhsullar, digər qatqılar, vitamin qarışıqları, sağlamlaşdırıcı xüsusiyyətləri olan qidaların verilməsi bəzi qurumlarda indi də var".

Məmmədovun sözlərinə görə, bu, dünya praktikasında olan bir məsələdir: "Bu qanun təşkilat və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq, bütün idarələrdə tətbiq ediləcək. Nəzərdə tutulan qidalar işəgötürənlərin vəsaiti hesabına veriləcək. Yəni verilən qidalara görə, işçinin əmək haqqından heç bir vəsait tutulmayacaq".

"Bir məsələ var ki, Sovet dövründə süd bidonlarda gətirilir, yeməkxanalarda verilirdi. İşçilər həmin südü dərhal içirdi. Amma texnologiyanın inkişafı nəticəsində indi südü qutularda verdikləri üçün işçilər onu içmir, evlərinə aparırlar. Halbuki o, yerində qəbul edilməlidir. Amma işçini buna məcbur etmək mümkün deyil" - deyə təşkilat rəhbəri bildirib.

Məmmədov qeyd edib ki, Sovet dövründə işçiyə daha çox qayğı vardı: "İndi tək-tək şirkətlər var ki, işçi qarşısında məsuliyyətini dərk edir. Məsələn daş karxanalarında çalışan işçilərə süd verilməyəcək, çünki onların əmək müqaviləsi yoxdur. Qərarın qəbul edilməsi hələ o demək deyil ki, qərar həyata keçiriləcək. Daş karxanalarındakı zərərli tozlar orda çalışanların ciyərlərini sıradan çıxarır, nəfəs orqanlarını məhv edir. Zərərli işlərdə çalışanlar digərlərinə nisbətən təqaüdə də daha tez çıxırlar. Yəni bu insanlar həyatdan tez köçürürlər".

"Sözügedən qərar zərərli işlərdə çalışanların sağlamlığının qismən qayğısına qalır. Süd və süd məhsulları yeraltı işlərdə, zərərli kimyəvi qatqılarla işləyən sexlərdə, zəhərli maddələrlə çalışan insanlara və s. bu kimi işlərdə çalışan insanlara verilir" - həmsöhbətimiz əlavə edib.

Hüquqşünas Mais Əliyev də deyib ki, bu qərar yeni deyil, amma onun nə dərəcədə reallaşması sual altındadır: "Bu, heç bir zaman qanunvericilikdən çıxarılmayıb. Zərərli işlərdə çalışan insanlara pulsuz süd verilməsi hər zaman qanunvericilikdə olub. Bu, Əmək Məcəlləsində də o öz əksini tapıb. Bu məsələnin Nazirlər Kabinetinə tapşırılması o deməkdir ki, məsələ ilə yaxından maraqlanılsın".

M.Əliyevin sözlərinə görə, 1999-cu ilə qədər "Əmək Qanunları Məcəlləsi" qüvvədə idi: "Bu Məcəllə 1971-ci ildə qəbul edilmişdi. Yeni "Əmək Məcəlləsi" isə 1999-cu ildə qəbul edilib və zərərli işlərdə çalışanlara pulsuz süd verilməsi bu məcəllədə öz əksini tapıb. Yəni bu, yenilik deyil". Sputnik Azərbaycan)