Dietoloq Maykl Pollanın kitabı ağıllı yemək üçün əla naviqatordur. Foodinfo.az xəbər verir ki, Forbes Life bu barədə yazı dərc edib
Ən sağlam ənənəvi pəhrizlər, məsələn, Aralıq dənizi pəhrizi, tez-tez yabanı göyərtidən istifadə edir. Meşələr və tarlalar əhliləşdirilmiş qohumlarından daha fitokimyəvi maddələrlə zəngin olan bitkilərlə doludur. Niyə? Çünki bu bitkilər insanların köməyi olmadan özlərini zərərvericilərdən və xəstəliklərdən müdafiə etməli idilər. Həm də ona görə ki, tarixən bəşəriyyət, bir qayda olaraq, bitkilərin ən şirin növlərini seçib yetişdirib və bir çox bitki qoruyucu maddələr acıdır. Üstəlik, seleksiyaçılar mümkün qədər uzun müddət saxlanılan sortları seçdilər və biz də bilmədən omeqa-3 yağ turşuları az olan bitki sortlarını yetişdirdik, çünki onlar tez oksidləşirlər, yəni qoxulu olurlar. Pəhrizinizə kol əti və yabanı balıq da daxil edilməlidir. Onlar əhliləşdirilmiş ətlərə nisbətən daha az doymuş və daha sağlam yağlar ehtiva edirlər, çünki vəhşi heyvanlar təkcə taxıl deyil, müxtəlif növ bitki növləri ilə qidalanırlar.
Vəhşi balıqlar ən faydalı məhsullardan biridir, lakin bəşəriyyət tutduqlarından sui-istifadə etdiyi üçün bu gün bir çox balıq növləri yox olmaq ərəfəsindədir. Dəniz qidası piramidasının ən yuxarı hissəsindəki böyük balıqlardan - tuna, qılınc balığı, köpəkbalıqlarından çəkinin. Birincisi, bu növlər nəsli kəsilmək təhlükəsi altındadır, ikincisi, onların ətində çox vaxt yüksək civə konsentrasiyası var. Xoşbəxtlikdən, skumbriya, sardina və hamsi də daxil olmaqla ən qidalı vəhşi balıq növlərinin bir neçəsi yaxşı işləyir və bəziləri hətta inkişaf edir. Bu yağlı kiçik balıqlar son dərəcə sağlam qidadır. Hollandiyalıların dediyi kimi, “Bir çox siyənək balığı olan bir ölkədə çox həkimə ehtiyac yoxdur.
Bir çox ənənəvi mədəniyyətlər qıcqırdılmış qidaların, yəni qatıq, duzlu kələm, soya sousu, kimçi və turş xəmir çörəyi kimi canlı mikroorqanizmlər tərəfindən artıq emal edilmiş qidaların sağlamlıq faydalarına güclü inanırlar. Bu cür qidalar bitkilərdən əldə edilə bilməyən mühüm qida maddəsi olan B12 vitamininin yaxşı mənbəyi ola bilər. (O, heyvanlar və bakteriyalar tərəfindən istehsal olunur.) Bir çox fermentləşdirilmiş qidalar həmçinin probiyotikləri, faydalı bakteriyaları ehtiva edir ki, elm adamları həzm və immun sisteminin funksiyalarını yaxşılaşdırmağa kömək edir və bəzi tədqiqatlarda allergik reaksiyaları və iltihabı azaltmağa kömək edir.
Hazır şorbalar, səhər yeməyi taxılları və ya qazlı içkilər - istehsal olunmuş qidalar və içkilər - özünüz daddığınızdan daha çox şəkər və duz ehtiva edir. Yeməklərə duz və şəkər əlavə etməklə tam olaraq lazım olan qədər qoyursunuz. Bunun şəkər və duz qəbulunu azaltmağa kömək etdiyi sübut edilmişdir.
Təbiətdə şəkər, bir qayda olaraq, liflə birlikdə mövcuddur - buna görə bədən tərəfindən daha yavaş əmilir və çox kalori udmadan kifayət qədər almaq üçün vaxtınız olur. Odur ki, hər zaman meyvə yemək onun şirəsini içməkdən daha faydalıdır. (Ümumiyyətlə, maye kalorilər kilo almağa daha çox kömək edir, çünki onları yeyəndə özümüzü tox hiss etmirik.) İnsanlar süddən kəsildikdən sonra hələ də mayelərdən kalori alan bir neçə məməli növdən biridir. Ona görə də içməyin, şirniyyat yeyin və unutmayın: sağlam olan şəkərli içkilər yoxdur.
Bu olduqca laqeyd bir atalar sözü mənə nənələrimdən və hər iki tərəfdən - italyan və yəhudidən gəldi. Deyəsən, insanlar ağ çörəyin nə qədər zərərli olduğunu çoxdan dərk ediblər. Bədənimiz baxımından təmizlənmiş ağ un şəkərdən çox da fərqlənmir. Bütün taxılların sağlamlıq faydalarından heç biri yoxdur - lif yoxdur, B vitaminləri yoxdur, sağlam yağlar yoxdur. Belə unun bir porsiyası yemək venadaxili qlükozanın vurulmasına bənzəyir. Qan qlükoza səviyyəsinin kəskin artması və sonra azalması iltihaba kömək edir və bədənimizdə insulin istehsalının normal dövrünü pozur. Tam taxıl yeyin və ağ unu minimuma endirin. Son araşdırmalar nənələrimizin haqlı olduğunu təsdiqləyir: bol taxıl yeyənlər daha sağlam olur və daha uzun yaşayırlar.
Leyla
