Alimlər iki fərqli yerdə basdırılmış Tunc dövrünə aid üç insanın dişlərində vəba xəstəliyinə səbəb olan bakteriyalardan DNT tapıblar.
XIV əsrdə “Qara ölüm” Avropanı məhv etməzdən xeyli əvvəl vəbaya səbəb olan bakteriya artıq qitədə gizlənirdi. İki il əvvəl alimlər Latviyada 5000 illik insan qalıqlarında Yersinia pestis bakteriyasını tapdılar; bu, qeydə alınmış ən qədim növdür.
Tədqiqatçılar Nature Communications jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, indi Britaniyada insan dişlərində 4000 il əvvələ aid olan DNT-də taun xəstəliyinə dair ən erkən məlum dəlilləri aşkar ediblər.
Alimlər Y. pestis ştamının çox yoluxucu olduğunu irəli sürürlər. Bakteriyanı İngiltərədə iki ayrı yerdə tapdılar.
Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərinin məlumatına görə, insanlar birə dişləmələri, yoluxucu öskürək damcıları və bədən mayeləri və ya yoluxmuş heyvanın toxuması ilə təmas yolu ilə vəba xəstəliyinə yoluxa bilərlər.
Avropanın 14-cü əsr epidemiyası vəbanın yaratdığı üç epidemiyadan ikincisi idi. Birincisi eramızın 6-cı əsrində, üçüncüsü isə 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərində baş verib.
Yeni araşdırma üçün tədqiqatçılar Britaniyada erkən tunc dövrünə aid 34 nəfərin dişlərini tədqiq ediblər. Qalıqlar İngiltərənin cənub-qərbindəki Somersetdəki Charterhouse Warren və İngiltərənin şimal-qərbindəki Cumbriadakı Levens Parkından idi.
Charterhouse Warren sahəsindəki 30 nəfərdən ikisinin (10 və 12 yaşlı uşaqlar) və Levens Park ərazisindən 35-45 yaşlı bir qadının dişlərində bakteriya var idi. Yeni məqalənin ilk müəllifi və İngiltərədəki Francis Crick İnstitutunun tədqiqatçısı Pooja Swali New Scientist-ə deyir ki, bakteriyaların növü Almaniyada əvvəllər tapılan və eyni vaxta aid olan bakteriyaların növü ilə demək olar ki, eynidir.
Hər üç şəxsin qalıqlarının təxminən 4000 il yaşı var idi. Ola bilsin ki, tədqiqatda tədqiq edilən digər qalıqlarda vəba dəlilləri var, lakin tədqiqatçılar bunu aşkar edə bilməyiblər.
Leyla
