Süd vəzi xərçəngi Azərbaycanda və dünyada hər iki cinsdə ən çox rast gəlinən xərçənglərdən biridir, halbuki mütəxəssislər düzgün qidalanmaya riayət etməklə bütün növ xərçənglərin 40%-dən çoxunun qarşısını alına biləcəyini qeyd edirlər.
Foodinfo.az xəbər verir ki, bir sıra qidaların istehlakı süd vəzi xərçəngi hallarının artması və ya azalmasında iştirak edir. Aparılan araşdırmalara görə, döş xərçəngi də daxil olmaqla, xərçəng xəstəliklərinin yaranmasında bir sıra qida faktorları rol oynayır:
1. Yağların, xüsusən də doymuş yağların yüksək qəbulu (bərk bitki yağı, heyvan yağı, don yağı)
2. Kolbasa və kolbasa kimi ət məhsullarının yüksək istehlakı
3. Qırmızı ətin yüksək istehlakı
4. Sadə şəkərlərin yüksək istehlakı (şəkər, konfet, mürəbbə və s.)
5. Yüksək qızartma üçün eyni yağın tez-tez istifadəsi
6. Duzlu qidalar və ya hisə verilmiş qidalar istehlak etmək
7. Piylənmə və artıq çəki
Döş xərçənginin qarşısının alınması üçün qidalanma tövsiyələrinə aşağıdakılar daxildir:
1. Bütün taxıllar (buğda çörəkləri) və paxlalıların istehlakı
2. Gün ərzində çox miqdarda tərəvəz istehlakı (gün ərzində 3-5 porsiya)
3. Tərkibində A vitamini, beta-karotin və C vitamini olan qidalar (təzə tərəvəz və meyvələrdə boldur) yemək
4. Qırmızı ətdən həftədə 2 dəfədən çox istifadə edilməməsi və qırmızı ətdən daha çox balıq və toyuq ətindən istifadə etmək
5. Gün ərzində az yağlı süd məhsullarının istifadəsi
6. Balıq (cod, somon, sardina) və qoz-fındıq kimi omeqa-3 ehtiva edən qidaların istehlakı
7. Həftədə ən azı 150 dəqiqə fiziki fəaliyyətlə məşğul olmaq (həftədə 5 gün və gündə 30 dəqiqə)
Həmçinin, döş xərçənginin qarşısının alınması üçün faydalı qidalara aşağıdakılar daxildir:
1. Göbələk
Göbələklər bədəni döş xərçəngi hüceyrələrindən qoruyan bir növ güclü antioksidant ehtiva edir.
2. Brokoli
Tədqiqatçılar belə qənaətə gəliblər ki, kələmin, xüsusən də brokolinin tərkibindəki antioksidant xərçəng hüceyrələrini məhv edir və onların orqanizmdə böyüməsinin qarşısını alır.
3. Nar
Narın tərkibindəki antioksidantlar döş xərçənginin inkişafında rol oynayan fermenti maneə törədə bilir.
4. Lobya
Yüksək miqdarda paxlalı bitkilərin istehlakı döş xərçəngi riskinin azalması ilə əlaqələndirilir.
5. Qoz
Omeqa-3 yağ turşularının, antioksidanların və digər faydalı maddələrin olması səbəbindən hər gün qoz yemək döş xərçənginin inkişafının qarşısını ala bilər.
6. Yumurta
Yumurtanın tərkibində çoxlu miqdarda yumurta sarısında olan və döş xərçəngi riskini 24% azaldan kolin adlı əsas qida maddəsi var.