Mövsümi depressiya (SAD - Seasonal Affective Disorder) qış aylarında gün işığının azalması ilə ortaya çıxan bir depressiya növüdür.
Foodinfo.az xəbər verir ki, nu vəziyyətin simptomları adətən yorğunluq, enerji azalması, iştahın artması, yuxusuzluq və ya həddindən artıq yuxu əlamətləri ilə özünü göstərir. Mövsümi depressiya ilə mübarizə aparmaq üçün aşağıdakı yollar təsirli ola bilər:
1. İşıq terapiyası
- İşıq qutuları: Xüsusi olaraq hazırlanmış işıq qutuları günəş işığını təqlid edərək bədənin bioloji ritmlərini tənzimləməyə kömək edir. Hər gün müəyyən müddət bu işıqların altında vaxt keçirmək depressiya simptomlarını yüngülləşdirir.
- Daha çox gün işığı almaq: Mümkün olduqca açıq havada vaxt keçirmək, gün işığı olan yerlərdə çalışmaq da faydalıdır.
2. Mütəmadi fiziki fəaliyyət
- Məşq bədəninizdə "xoşbəxtlik hormonları" adlanan endorfinlərin ifrazını artırır və əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır. Açıq havada və ya təbii işıq alan yerlərdə məşq etmək daha faydalı hesab olunur.
- Həftədə ən azı 3-5 dəfə 30-60 dəqiqəlik məşqlər stressi və depressiya əlamətlərini azaldır.
3. Sağlam qidalanma
- Omega-3 yağ turşuları: Balıq, qoz və ya çia toxumu kimi omega-3-lərlə zəngin qidalar beyin sağlamlığını dəstəkləyir və depressiya simptomlarını yüngülləşdirir.
- Vitamin D: Qış aylarında günəş işığı azaldığından, Vitamin D çatışmazlığı mövsümi depressiyanı gücləndirə bilər.
- Şəkəri məhdudlaşdırmaq: Çox miqdarda şəkər və karbohidrat istehlakı qısa müddətli enerji versə də, uzun müddətdə əhval-ruhiyyənin düşməsinə səbəb olur.
4. Sosial dəstək
- Dostlar və ailə ilə vaxt keçirmək, müsbət sosial əlaqələr yaratmaq əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır. Mövsümi depressiya zamanı insan özünü təcrid etmək istəyə bilər, lakin sosial dəstək bu vəziyyəti yüngülləşdirməyə kömək edə bilər.
5. Meditasiya və stresin idarə edilməsi
- Meditasiya, nəfəs alma texnikaları və yoga kimi rahatlama üsulları stresi azaltmağa və zehni sakitləşdirməyə kömək edir. Gündəlik meditasiya və ya mindful məşqləri zehni sakitləşdirir və depressiya əlamətlərini azaldır.
6. Mütəmadi yuxu rejimi
- Bədəninizin bioloji saatını qorumaq üçün hər gün eyni vaxtda yatmaq və oyanmaq vacibdir. Yuxu pozuntuları mövsümi depressiyanın simptomlarını gücləndirə bilər.
7. Psixoterapiya
- Koqnitiv Davranış Terapiyası mövsümi depressiyanın müalicəsində effektiv bir yanaşmadır. Bu terapiya mənfi düşüncə və davranışların yenidən formalaşdırılması üçün fərdi dəstək verir.
8. Əlavə Dəstək
- Şiddətli hallarda həkim və ya psixiatr antidepressant dərmanlar təyin edə bilər. Dərmanlarla yanaşı, psixoterapiya ilə müalicə nəticələrini daha da yaxşılaşdırmaq mümkündür.