Günəbaxan və kanola yağları bir çox mətbəxdə istifadə olunsa da, onların sağlamlığa təsiri bir neçə faktordan — hazırlanma üsulundan, istifadənin miqdarından və temperaturdan asılıdır. Bu yağlar bəzən “bitki yağı” adı altında təqdim olunur və doğru istifadə edilmədikdə sağlamlığa zərər verə bilər.
1. Rafinə edilmiş formaları zərərlidir
Günəbaxan və kanola yağlarının çoxu rafinə edilmiş formada satılır. Yəni yüksək temperatur, kimyəvi maddələr və deodorizasiya prosesi ilə hazırlanır. Bu proseslər nəticəsində trans yağlar və oksidlənmiş maddələr əmələ gələ bilər. Bədən üçün zərərli olan iltihabı artıran birləşmələr ortaya çıxa bilər. Yağın içindəki təbii antioksidantlar və faydalı maddələr itə bilər.
2. Omeqa-6 miqdarı yüksəkdir
Həm günəbaxan, həm də kanola yağı omeqa-6 yağ turşuları ilə zəngindir. Omeqa-6 yağları bədəndə lazımlıdır, lakin həddindən artıq qəbul edildikdə iltihabı təşviq edə bilər, xüsusilə omeqa-3 yağları ilə balans pozulursa. Bu da xroniki xəstəliklərə (ürək xəstəlikləri, şəkərli diabet, oynaqlarda iltihab və s.) zəmin yarada bilər.
3. Qızartmalarda istifadə riski artırır
Bu yağlar yüksək temperaturda (qızartmalarda) istifadə olunduqda asidləşir və zərərli maddələr (akrilamidlər, aldehidlər) yaradır. Bu maddələr xərçəng riskini artıran potensiala malik ola bilər.
4. Qeyri-rafinə (soyuq sıxım) formaları daha təhlükəsizdir
Əgər bu yağlar soyuq sıxım və təbii formada istehlak olunarsa, faydaları daha çox, zərərləri isə az olur. Belə yağlar qızartma deyil, salatlara əlavə və ya aşağı temperaturda bişirmə üçün uyğundur.
Uzunmüddətli sağlamlıq üçün zeytun yağı, kətan toxumu yağı, avokado yağı kimi daha sağlam alternativlər üstünlük təşkil etməlidir.
