Kofein günümüzdə ən çox istifadə edilən psixoaktiv maddələrdən biridir və qəhvə, çay, enerji içkiləri və bəzi qidalar vasitəsilə geniş yayılıb. Foodinfo.az xəbər verir ki, mütəxəssislər kofeinin yuxu və sinir sistemi üzərində həm müsbət, həm də mənfi təsirlərini araşdırıblar.

Amerikalı nevroloq Dr. Gregory Marcus “Journal of the American College of Cardiology” jurnalına açıqlamasında bildirib ki, kofein mərkəzi sinir sistemini stimullaşdıraraq diqqəti artırır, yorğunluğu azaldır və qısa müddətli yaddaşı gücləndirir: “Buna görə səhər və günün ilk yarısında qəbul edilən kofein insanların performansına müsbət təsir göstərə bilər”.

Lakin həddindən artıq kofein qəbulu yuxu ritmini pozur, gecə yuxusunun keyfiyyətini azaldır və uzun müddətdə yuxu çatışmazlığına səbəb ola bilər. İngiltərədə aparılan tədqiqatlar göstərib ki, günün ikinci yarısında içilən bir fincan qəhvə belə yuxuya getmə vaxtını təxminən 40 dəqiqə gecikdirə bilir.

Kofein həmçinin sinir sistemi üzərində həssas insanlarda əsəbilik, tərləmə, ürək döyüntülərinin artması və baş ağrısı kimi mənfi təsirlər yarada bilər. ABŞ-ın Harvard Universitetində aparılan araşdırmalar göstərib ki, gündə 400 mq-dan çox kofein qəbul edən yetkinlərdə yuxu pozuntuları və stress əlamətləri daha çox müşahidə olunur.

Mütəxəssislər tövsiyə edir ki, kofein qəbulunu gündə 2–3 fincan qəhvə və ya ekvivalent miqdarda çayla məhdudlaşdırmaq, günün ikinci yarısında və axşam saatlarında kofein istifadəsindən çəkinmək lazımdır. Eyni zamanda, yuxu keyfiyyətini qorumaq üçün kofeini su, bitki çayları və digər kofeinsiz içkilərlə əvəz etmək tövsiyə olunur.

Beləliklə, kofein həm faydalı stimullaşdırıcı rol oynayır, həm də diqqətsiz qəbul edildikdə yuxu və sinir sistemi üçün ciddi risklər yarada bilər. Müvafiq balansı qorumaq sağlam həyat tərzi üçün vacibdir.