Dəmir bədənimizin düzgün işləməsi üçün vacib olan bir mineraldır, xüsusilə qan hüceyrələrinin istehsalında əsas rol oynayır. Dəmir çatışmazlığı isə anemiya adlanan ciddi bir sağlamlıq probleminə səbəb olur. Anemiya zamanı bədəndə kifayət qədər qırmızı qan hüceyrələri yaranmır və bu da yorğunluq, zəiflik və digər ciddi simptomlara yol açır. Bu problemi qarşısını almaq üçün dəmirlə zəngin qidalarla qidalanmaq çox vacibdir.
Foodinfo.az xəbər verir ki, dəmir iki formada mövcuddur: heme dəmir və qeyri-heme dəmir. Heme dəmir heyvan mənşəli qidalarda, qeyri-heme dəmir isə bitki mənşəli qidalarda mövcuddur.
1. Heyvani Mənbələr:
- Mal əti, qoyun əti və digər qırmızı ətlər ən yaxşı heme dəmir mənbələridir. Bu növ dəmir bədən tərəfindən asanlıqla mənimsənilir.
- Toyuq, hinduşka və balıq da yaxşı dəmir mənbələridir.
- Qaraciyər kimi daxili orqan ətləri də yüksək miqdarda dəmir ehtiva edir.
2. Bitki Mənşəli Mənbələr:
- Ispanaq, kələm və digər yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər qeyri-heme dəmirin yaxşı mənbələridir.
- Noxud, mərci, lobya kimi paxlalılar yüksək dəmir tərkibinə malikdir.
- Badam, çiya toxumu, küncüt toxumu və balqabaq toxumu dəmirlə zəngin qidalar arasında yer alır.
- Yulaf, qəhvəyi düyü və buğda kimi tam taxıllar da qeyri-heme dəmirin qaynağıdır.
Anemiya bədəndə kifayət qədər dəmir olmadıqda ortaya çıxan bir vəziyyətdir. Dəmir hemoqlobinin əsas komponentidir və hemoqlobin qırmızı qan hüceyrələrində oksigeni daşıyır. Dəmir çatışmazlığı hemoqlobin səviyyəsinin düşməsinə və nəticədə oksigenin toxumalara çatdırılmamasına səbəb olur. Bu vəziyyət aşağıdakı simptomlarla müşayiət olunur:
- Enerji səviyyəsinin aşağı olması, tez yorulma
- Dəri rənginin solğunlaşması
- Dəmir çatışmazlığı nəticəsində beynə yetərincə oksigen getmədiyi üçün başgicəllənmə
- Qan dövranının zəifləməsi səbəbindən əllərin və ayaqların soyuq olması
- Hətta yüngül fəaliyyətlər zamanı nəfəs darlığı hissi
Dəmirin bədən tərəfindən daha yaxşı mənimsənilməsi üçün bəzi qaydalar vardır:
- Portağal, limon, pomidor kimi C vitamini zəngin qidalar dəmirin sorulmasını artırır.
- Kalsium dəmirin mənimsənilməsinə mane ola bilər, buna görə də süd və süd məhsulları ilə dəmir zəngin qidaları birlikdə istehlak etməmək tövsiyə olunur.
