Vitaminlər bədənimizin sağlam və balanslı işləməsini dəstəkləyən vacib qidalardır. Buna görə də, vitamin çatışmazlığı ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Vitamin çatışmazlığı əlamətləri bəzən göz ardı edilə bilən və ya digər sağlamlıq problemləri ilə əlaqələndirilə bilən simptomlar arasında ola bilər. Bu səbəblə əlamətlərin fərqində olmaq və vaxt itirmədən lazımi müalicəni tətbiq etməyə başlamaq vacibdir.
Foodinfo.az bildirir ki, "Vitamin çatışmazlığı nədir?" sualına belə cavab vermək olar: Vitamin çatışmazlığı orqanizmin müəyyən bir vitamini kifayət qədər almamasıdır. Bədənin düzgün işləməsi üçün müxtəlif vitaminlərə ehtiyacı var və bu vitaminlər adətən yediklərimizdən alınır. Pəhrizinizdə kifayət qədər vitamin yoxdursa və ya orqanizminiz bu vitaminləri düzgün qəbul etmirsə, vitamin çatışmazlığı yaşaya bilərsiniz.
Bəs vitamin çatışmazlığı nədən yaranır? Vitaminlər təbii qida mənbələrindən alınan, orqanizm üçün hüceyrə yenilənməsi və müqaviməti artıran xüsusiyyətlərə malik maddələrdir. Lakin günümüzün həyat şəraitinə görə vitaminlərə olan ehtiyac heç də həmişə təbii yolla ödənilmir. Vitamin çatışmazlığının səbəbləri aşağıdakılardır:
• Balanssız və nizamsız qidalanma
• Qida saxlama və bişirmə üsulları
• Mədə və bağırsaq sistemindəki pozğunluqlar
• Təbii məhsullara çatmaq problemi
• Tərəvəz və meyvələrin az istehlakı
• Hava çirklənməsinə məruz qalma
• Siqaret və tütün məmulatlarının istehlakı
• Stress
• Güclü məşq
• Hamiləlik
• Mövsümi keçidlər
Hər bir vitamin müxtəlif toxumalarda və orqanizmlərdə fərqli rol oynayır.
Vitamin çatışmazlığının fəsadları:
• Görmə problemləri: Xüsusilə A vitamini çatışmazlığında görmə problemləri yarana bilər. Normal və gecə görmə pozğunluqları, quru göz və ya gecə korluğu kimi problemlər yarana bilər.
• Yorğunluq: Bəzi vitamin çatışmazlığı uzunmüddətli yorğunluğa, fiziki fəaliyyətdə çətinlik və çaşqınlığa səbəb ola bilər. Bu şikayətlər beynin enerji istehsalına təsir edən B1 vitamini çatışmazlığında baş verə bilər.
• Dəridə və dildə çatlar: Vitamin çatışmazlığı səbəbindən dəridə bəzi problemlər yarana bilər. Dodaq çatlaması, dil çatlaması və ekzema kimi problemlər yarana bilər. B6 vitamini çatışmazlığı bu problemlərin yaranmasında rol oynayır.
• Sümük ağrısı: D vitamini çatışmazlığı səbəbiylə uzun müddətli sümük ağrısı, bədən ağrısı və osteoporoz kimi problemlər görülə bilər.
• Anemiya: DNT sintezi və hüceyrə bölünməsi proseslərində rol oynayan vitamin B9 anemiyaya səbəb olur.
• Zehni yorğunluq: B12 vitamini çatışmazlığı zehni performansa təsir edən və zehni yorğunluğa səbəb olan səbəblər arasındadır. Uzun müddət unutqanlıq və diqqəti cəmləyə bilməmək kimi şikayətlər vitamin çatışmazlığından yarana bilər.
• Həddindən artıq qanaxma: Uzun müddət davam edən qanaxma, səbəbi bilinməyən burun qanaması, diş əti qanaması və ya sidikdə qan kimi vəziyyətlər K vitamini çatışmazlığında görünür.
• Əzələ zəifləməsi: E vitamini çatışmazlığında əzələ zəifliyi yarana bilər. Əzələ kütləsinin azalması səbəbindən balans problemləri də yaranır.
• Dəridə asanlıqla meydana gələn göyərmələr: Bədəndə kollagen istehsalının azalması ilə müxtəlif toxumalar məhv ola bilər və ya toxuma təmiri çətinləşə bilər. Bədən C vitamini çatışmazlığı ilə kollagen istehsal edə bilmirsə, qırmızı və mavi göyərmələr asanlıqla meydana gələ bilər.
