Qidaların faydasını qorumağın yolu onları tamamilə xam şəkildə yeməkdən deyil, doğru bişirmə üsullarını seçməkdən keçir. Foodinfo.az Sports.kz-yə istinadla xəbər verir ki, dietoloq Anastasiya Yefimova düzgün hazırlanmış yeməklərin vitamin və mineralların bədəndə daha yaxşı mənimsənilməsinə kömək etdiyini bildirib. Onun sözlərinə görə, bişirmə prosesi bəzi vitaminləri azaltsa da, bir çox qida maddələrinin bioəlçatanlığını əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Dietoloq deyir ki, əsas məsələ sadəcə bişirmək yox, qısa, yüngül və düzgün metodlardan istifadə etməkdir.
Mütəxəssis bişirmənin zərərli olduğu fikrinin yanlış olduğunu vurğulayıb. O qeyd edib ki, qidanın istiliklə təması zülalların mənimsənilməsini yaxşılaşdırır və bitkilərin sərt hüceyrə divarlarını yumşaldaraq karotinoid, likopin və E vitamini kimi maddələrin daha əlçatan olmasına şərait yaradır. Bununla yanaşı, istiliyin fitatlar və oksalatlar kimi “antinutrient” adlanan maddələri azaltdığı, bunun isə dəmir və kalsiumun daha rahat sorulmasına kömək etdiyi bildirilib.
Yefimova bişirmə zamanı baş verən itkilərə də toxunub. Xüsusilə C vitamini və B qrupu vitaminlərinin uzun müddət bişirmədə və su ilə təmasda qaldıqda dağıldığını söyləyib. Məsələn, kələmi 15–20 dəqiqə qaynatmaq onun tərkibindəki C vitamininin yarısının itməsinə səbəb ola bilər. Lakin eyni kələmi 5–7 dəqiqə buxarda bişirmək həm vitamin C-ni maksimum qoruyur, həm də göyərtilərdə olan glükozinolat və karotinoidlərin daha yaxşı mənimsənilməsinə imkan yaradır.
Mütəxəssis bildirib ki, bu qayda yalnız kələmə deyil, kök, ispanaq, brokoli və pomidora da aiddir. O vurğulayıb ki, bişirmə bəzi vitaminləri azaltsa da, kökdəki beta-karotinin və pomidordakı likopinin bədənə keçməsini xeyli artırır.
Dietoloq ən yaxşı bişirmə üsullarından da bəhs edib. Onun fikrincə, mikrodalğalı sobada qısa müddətli bişirmə və buxarda hazırlama faydalı maddələrin ən çox qorunduğu üsullardır. Yefimova həmçinin müxtəlif xam və bişmiş tərəvəzlərin eyni vaxtda qəbul edilməsinin daha balanslı qida tərkibi yaratdığını bildirib.
Mütəxəssis “stir-fry” – yəni güclü odda qısa müddətli qovurma metodunun da tərəvəzlərin strukturunu və vitaminlərini yaxşı saxladığını vurğulayıb. O, bişirmə müddətini azaltmağın vacibliyini qeyd edərək, tərəvəzləri isti suya və ya əvvəlcədən qızdırılmış sobaya qoymağı tövsiyə edib.
Dietoloqun sözlərinə görə, tərəvəzlərin qabığını soymaq da bəzən vitamin itkisinə gətirib çıxarır, çünki qabıq mineralların saxlanmasına kömək edir. Bu xüsusilə kartof, kök və çuğundur üçün keçərlidir.
Yefimova həmçinin tərəvəzlərə bir qədər keyfiyyətli yağ əlavə etməyin əhəmiyyətini vurğulayıb. O qeyd edib ki, A, E və K kimi yağda həll olan vitaminlərin mənimsənilməsi üçün az miqdarda zeytun yağı kifayətdir.
Mütəxəssis tövsiyə edib ki, tərəvəzlər qaynadıldıqdan sonra yaranan bulyon atılmamalıdır, çünki onun tərkibinə keçən qida maddələri şorba, sous və ya isti yeməklərdə istifadə oluna bilər.
