Bitkilərin sağlam və məhsuldar böyüməsi üçün onlara düzgün qida maddələri vermək lazımdır. Bu qida maddələrini təmin edən əsas vasitələrdən biri də gübrələrdir. Gübrə paketlərinin üzərində müxtəlif rəqəmlər və hərflər görürük. Bəs bunlar nə mənaya gəlir?

Gübrə paketlərinin üzərində gördüyünüz nömrələr, məhsuldakı əsas qida elementlərinin faizini göstərir. Bu rəqəmlər adətən "N-P-K" kimi qısaldılır və bitkilərin əsas qida ehtiyaclarını təmin edir.

Gübrə paketlərində üç rəqəm görəcəksiniz, məsələn, 10-10-10. Bu rəqəmlər müvafiq olaraq azot (N), fosfor (P) və kaliumun (K) faizini göstərir. Yəni, 10-10-10 gübrəsində hər bir elementdən 10% var deməkdir.

Bu elementlər bitkilərin böyüməsi üçün vacibdir və hər birinin özünəməxsus funksiyası var.

1. Azot (N) – Bitkilər üçün əsas qida maddəsi

2. Fosfor (P) – Kök inkişafı və çiçəklənmə üçün vacibdir

3. Kalium (K) – Bitki sağlamlığını və məhsuldarlığını artırır

Azot, Fosfor və Kalium tərkibli gübrələr haqqında daha geniş məlumat əldə et.

NPK faizləri necə oxunur?

Gübrə paketindəki rəqəmlər bitkinin hansı qida maddəsinə daha çox ehtiyacı olduğunu anlamağa kömək edir.

Məsələn, 20-5-10 kimi bir gübrəni götürək:

●    20% Azot (N) – Yarpaq inkişafı üçün çoxlu azot
●    5% Fosfor (P) – Kök və çiçəklənmə üçün orta səviyyədə fosfor
●    10% Kalium (K) – Ümumi sağlamlıq və məhsuldarlıq üçün kalium

Əgər gübrənin üzərində 0-20-20 kimi bir yazı varsa, bu, azotsuz, lakin fosfor və kaliumla zəngin bir gübrədir deməkdir.

Mineral şumaltı və torpaq gübrələrini gubre.az-dan əldə edin.

Bəs gübrə miqdarını necə hesablamaq olar? Əgər bir gübrə 10-10-10 yazısı ilə satılırsa və siz 10 kq gübrə alırsınızsa, onun içində:

●    1 kq azot
●    1 kq fosfor
●    1 kq kalium var deməkdir.

Gübrə Üzərindəki Hərflər

Bəzi gübrələrin üzərində NPK-dan başqa müxtəlif hərflər və işarələr də görə bilərsiniz. Bunlar əsasən mikroelementləri və xüsusi əlavələri bildirir. Ən çox rast gəlinən mikroelementlər bunlardır:

●    Ca (Kalsium)
●    Mg (Maqnezium)
●    S (Kükürd)
●    Fe (Dəmir)
●    Zn (Sink)

Əgər torpağınızda bu mikroelementlər çatışmırsa, uyğun tərkibli gübrələrdən istifadə etməlisiniz.

Bəzi gübrələr xüsusi formulalarla istehsal olunur və onların üzərində fərqli işarələr ola bilər. Məsələn:

●    "Slow-release" və ya "SR" – Tədricən həll olunan gübrədir və bitkilərə uzun müddət ərzində qida verir.
●    "Water-soluble" və ya "WS" – Su ilə qarışdırılıb istifadə edilə bilən gübrədir.
●    "Chelated" – Bitkilər tərəfindən daha asan mənimsənilən qida formasıdır.

Bu işarələri anlamaq, bitkiləriniz üçün ən uyğun gübrəni seçməkdə sizə kömək edəcək.

Gübrə Seçərkən Nələrə Diqqət Etmək Lazımdır?

Gübrə alarkən təkcə rəqəmlərə və hərflərə baxmaq kifayət deyil. Əsas məqam torpağın və bitkinin ehtiyaclarını anlamaqdır. Torpağın ehtiyaclarını dəqiq bilmək üçün torpaq analizi etdirmək vacibdir. Torpaq analizi sizə NPK və mikroelement səviyyələri haqqında məlumat verəcək və lazımsız gübrələmənin qarşısını alacaq.

Fərqli bitkilərin fərqli gübrələrə ehtiyacı var:

●    Çiçəkli bitkilər – Fosfor tərkibli gübrələr tələb edir.
●    Tərəvəzlər – Balanslaşdırılmış NPK tərkibli gübrələrdən faydalanır.
●    Meyvə ağacları – Kalium və fosfora ehtiyac duyur.
●    Çəmənliklər – Yüksək azotlu gübrələr çəmənləri canlı və yaşıl saxlayır.

Gübrə Növü Necə Seçilməlidir?

Gübrə seçimi edərkən onun mənşəyini də nəzərə almaq lazımdır. Ümumiyyətlə, gübrələr iki əsas kateqoriyaya bölünür: üzvi gübrələr və kimyəvi gübrələr. Hər ikisinin özünəməxsus üstünlükləri və çatışmazlıqları var.

Üzvi gübrələr təbii mənbələrdən əldə olunur və torpaq üçün uzunmüddətli fayda təmin edir. Bunlara aşağıdakılar daxildir:

●    Kompost
●    Heyvan peyini
●    Yaşıl gübrələr

Üzvi gübrələr və onların növləri haqqında daha geniş məlumat əldə et.

Kimyəvi gübrələr sənaye üsulu ilə hazırlanır və bitkilərə daha sürətli təsir edir. Onlar aşağıdakı növlərə bölünə bilər:

●    Azotlu gübrələr (məs., karbamid, ammonium nitrat)
●    Fosforlu gübrələr (məs., superfosfat)
●    Kaliumlu gübrələr (məs., kalium sulfat, kalium xlorid)

Kimyəvi gübrələr sürətli nəticə verir, lakin uzun müddət istifadə edildikdə torpaq strukturu və mikroorqanizmlər üçün zərərli ola bilər. Buna görə də, onları düzgün dozada və balanslı şəkildə istifadə etmək vacibdir.

Gübrə miqdarı və tətbiq üsulları

Gübrənin miqdarı və tətbiq metodu bitkinin növünə və torpağın vəziyyətinə bağlıdır. Fərqli növdə tətbiq edilən gübrələrə nəzər yetirək:

●    Yarpağa tətbiq edilən gübrələr
●    Torpağa qarışdırılan gübrələr
●    Damlama suvarma ilə gübrələmə

Ən yaxşı nəticə üçün bitkinin böyümə mərhələsinə uyğun gübrə tətbiq edilməlidir.

H3: Gübrələmə zamanı edilən ümumi səhvlər

Bağbanların və fermerlərin tez-tez yol verdiyi bəzi səhvlər:

●    Həddindən artıq gübrə istifadəsi – Bitkinin yanmasına və torpağın duzlanmasına səbəb ola bilər.
●    Yanlış gübrə seçimi – Bitkinin ehtiyaclarına uyğun olmayan gübrə inkişafı zəiflədə bilər.
●    Gübrəni səhv vaxtda tətbiq etmək – Səhv fəsildə və ya səhv mərhələdə gübrələmə gözlənilən nəticəni verməyə bilər.
●    Suvarmanı nəzərə almamaq – Gübrələmə sonrası kifayət qədər su verilməzsə, gübrə bitkiyə fayda vermək əvəzinə torpaqda yığılıb qala bilər.

Gübrə istifadəsində balans və qaydalara əməl etmək hər zaman ən yaxşı nəticəni verəcəkdir.